Obecnie zdecydowana większość instalowanych pomp to pompy ciepła powietrze-powietrze. Mniejszy segment rynku zajmują pompy ciepła powietrze-woda. Pompy gruntowe natomiast – jako rozwiązania najdroższe i najbardziej wymagające w zakresie instalacji – są obecnie rzadziej wybierane. Przed zakupem każdej powietrznej pompy ciepła warto przeanalizować kilka znaczących szczegółów technicznych – i nie tylko.
Po pierwsze – rodzaj pompy ciepła
Wśród najczęściej instalowanych powietrznych pomp ciepła znajdują się dwa główne rodzaje tych urządzeń – pompa ciepła powietrze-powietrze i pompa ciepła powietrze-woda. Pierwsza z nich skutecznie ogrzewa powietrze w pomieszczeniach domu w sezonie jesienno-zimowym, a latem pełni rolę klimatyzacji, schładzając wnętrze budynku. Pompa typu powietrze-woda służy z kolei do podgrzania ciepłej wody użytkowej. Zależnie od potrzeb, można zdecydować się na jedno z tych urządzeń lub oba. Jeśli w domu są lub mają być tradycyjne grzejniki lub wodne ogrzewanie podłogowe, drugi typ pompy załatwia obie sprawy – i ciepło w pomieszczeniach i CWU jednocześnie.
Po drugie – wydajność pompy ciepła
Do mierzenia wydajności pompy ciepła służy współczynnik COP (Coefficient of Performance), który zdecydowanie powinien być jednym z ważniejszych parametrów do przeanalizowania przed zakupem pompy. Oznacza stosunek ilości ciepła dostarczonego przez pompę do ilości zużytej w tym czasie energii elektrycznej.
Określany jest też jako ilość kW uzyskanych z 1 kW pobranej energii elektrycznej, czyli na przykład pompa o współczynniku COP 4 dostarcza 4 kW energii cieplnej, zużywając na to 1 kW energii elektrycznej. Współczynnik ten nie jest wartością stałą. Różni się w zależności od warunków w jakich pompa pracuje. Im większa jest różnica temperatur pomiędzy instalacją grzewczą, a miejscem poboru ciepła (w przypadku pomp ciepła powietrznych jest to temperatura powietrza na zewnątrz) tym mniejszy jest współczynnik COP. Pompa ciepła jest najbardziej wydajna w warunkach zbliżonej temperatury obydwu źródeł. Dlatego jeszcze ważniejszym, z punktu widzenia inwestora, jest współczynnik SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) – określający efektywność urządzenia wyłącznie w sezonie grzewczym. Im wyższa wartość SCOP, tym tańsze jest ogrzewanie pompą ciepła i większe oszczędności dla budżetu domowego.
Po trzecie – moc pompy ciepła
Moc pompy ciepła należy dobrać indywidualnie, na podstawie analizy zapotrzebowania na ciepło w danym budynku, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb mieszkańców. Orientacyjnie można przyjąć, że budynki o wysokim poziomie izolacji (pasywne) mają zapotrzebowanie na poziomie 10 W/m², nowe budynki z dobrą izolacją cieplną około 50 W/m², domy o typowej izolacji mniej więcej 70 W/m². Stare, słabo zaizolowane domy mogą wymagać dostarczenia nawet 120 W/m².Funkcja modulowania mocy w niektórych pompach pozwala na płynne dostosowanie jej do aktualnego zapotrzebowania budynku, co optymalizuje zużycie energii przez urządzenie.
Po czwarte – monoblok czy split
W pompie ciepła monoblok wszystkie elementy pompy (sprężarka, wentylator, skraplacz, parownik, zawór rozprężny i inne)zabudowane są w jednym module zewnętrznym. Urządzenie z budynkiem łączą rury przesyłające do niego ciepło. Zaletą tego rozwiązania jest prostota montażu, bez konieczności poszukiwania instalatora posiadającego uprawnienia do instalacji urządzeń chłodniczych. Z budynku zostaje też całkowicie wyeliminowany hałas. Opcja ta wymaga jednak starannej izolacji przewodów dystrybuujących ciepło oraz zabezpieczenia samej pompy ciepła przed zamarzaniem na wypadek przerw w dostawie prądu.
Pompa ciepła typu split składa się z dwóch części – zewnętrznej i wewnętrznej. Eliminuje hałas z budynku, ponieważ sprężarka i wentylator umieszczane są w jednostce zewnętrznej. Obydwie części połączone są ze sobą przy pomocy przewodów z czynnikiem chłodniczym. Dzięki temu nie ma ryzyka zamarzania jakichkolwiek elementów pompy ciepła. Ten rodzaj pompy wymaga pomocy instalatora posiadającego uprawnienia chłodnicze.
Po piąte – rejestracja pompy ciepła
Konieczność zarejestrowania pompy ciepła jest uzależniona od ilości czynnika chłodniczego (F-gaz). Kontrola ta dotyczy urządzeń, w których ilość czynnika uwolnionego do atmosfery, na przykład w wyniku awarii, może w znaczący sposób przyczynić się do wzrostu efektu cieplarnianego. Obowiązek ten reguluje tak zwana ustawa F-gazowa (ustawa z dnia 15 maja 2015 roku Dz.U. 2015 poz. 881). Rejestracji podlegają urządzenia, które zawierają ponad 3 kg czynnika chłodniczego w jednym module. Dodatkowo przy większych pompach ciepła należy dostosować kubaturę pomieszczenia do mocy pompy oraz wykonywać regularnie specjalistyczne przeglądy.
Większość pomp ciepła działa niemal bezobsługowo. Ogólny przegląd urządzenia należy wykonać raz w roku. Obejmuje on ogólną ocenę stanu pompy, czyszczenie filtrów i ewentualnie czyszczenie parownika (jego zabrudzenie jest uzależnione od miejsca, w którym stoi – blisko ruchliwej ulicy, drzew etc.). Wybierając konkretny model urządzenia, nie należy kierować się wyłącznie ceną pompy ciepła – w tanich pompach ciepła kryją się bowiem pewne pułapki.
