Zakaz palenia w kominkach w 2024 dotyczy całej Polski, ale obowiązuje jedynie w niektóre dni i w konkretnych przypadkach. Aktualnie obowiązujące zakazy czy ograniczenia w eksploatacji kominków wynikają z uchwał antysmogowych i programów ochrony powietrza dla danych województw czy miast. Co mówią o zakazie palenia w kominkach?
Zakaz palenia w kominkach a jakość powietrza
Zła jakość powietrza wymusza coraz bardziej restrykcyjne przepisy prawne, zwłaszcza odnośnie spalania paliw stałych. Od stycznia 2022 obowiązują założenia dyrektywy unijnej, zwanej potocznie Ekoprojektem (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE). Zgodnie z nią urządzenia energetyczne we wszystkich krajach Unii Europejskiej muszą spełniać szczegółowe normy dotyczące emisji pyłów, tlenku węgla, czy tlenku azotu.
Aby z kominka można było korzystać, musi on spełnić wymogi ekologiczne. W kominkach, które nie spełniają wymogów ekologicznych nie można palić, ale tylko w dniach, w których stężenie pyłów PM10 przekracza dopuszczalne normy. Dyrektywa dotyczy również kominków, które są stosowane jako główne źródło ciepła w mieszkaniu.
Oznacza to, że zakaz palenia w kominkach w 2024 roku obowiązuje w całej Polsce, ale jedynie w tzw. dni smogowe i tylko wtedy, gdy kominek nie jest jedynym źródłem ogrzewania.
Zakaz palenia w kominkach a Ekoprojekt
Ekoprojekt odnosi się nie tylko do pieców, czy pomp ciepła, ale też do „ogrzewaczy pomieszczeń na drewno”, do których zalicza się domowe kominki. Program ma za zadanie ograniczenie palenia w kominkach lub piecach
Trzeba wiedzieć, że Ekoprojekt nie wprowadza żadnego zakazu palenia w kominkach. Są to wytyczne dotyczące wprowadzania do obrotu, czyli sprzedaży kominków oraz użytkowania. Przepisy dotyczą urządzeń nowych. Są województwa, w których dopuszcza się również wyposażenie dotychczas eksploatowanych kominków w urządzenia redukujące ich szkodliwą emisyjność.
Normy Ekoprojektu dla kominków
| parametr | normy dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania |
| sezonowa efektywność energetyczna | 65% |
| emisje cząstek stałych (PM) | 40 mg/m³ |
| emisje organicznych związków gazowych (OGC) | 120 mgC/m³ |
| emisje tlenku węgla (CO) | 1500 mg/m³ |
| emisje tlenków azotu (NOx) | 300 mg/m³ |
W związku z coraz liczniejszymi sygnałami ze strony inwestorów, którzy twierdzą, że architekci projektują domy bez przewodów dymowych do obsługi urządzeń na biomasę drzewną, w tym na drewno kawałkowe, tłumacząc to rzekomymi, obowiązującymi i planowanymi zakazami palenia, chcę wyjaśnić, że obecnie jedynym miejscem, gdzie obowiązuje zakaz używania paliw stałych jest Kraków. Na pozostałym obszarze kraju można używać jeśli nie wszystkich kominków, to co najmniej tych, które spełniają wymogi Ekoprojektu.
Od 1 stycznia 2022 na terenie całej UE obowiązuje ogólna zasada, zgodnie z którą można wprowadzać do obrotu jedynie miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (kominki i piece wolnostojące) spełniające wymogi Ekoprojektu. Sam Ekoprojekt wyłącza z zakresu swojej regulacji wyroby zduńskie i piece akumulacyjne zgodne z odrębnymi normami. Należy wyraźnie podkreślić, że wszystkie już obowiązujące i mające wejść w życie zakazy i ograniczenia dotyczą użytkownika – są zakazami i ograniczeniami eksploatacji. Na gruncie uchwał antysmogowych i programów ochrony powietrza nie istnieją żadne zakazy projektowania, sprzedaży, kupna i instalacji kominów i kominków spełniających aktualnie obowiązujące normy – podsumowuje Piotr Batura, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Kominki i Piece”.
Kiedy nie wolno palić w kominku?
Aktualnie obowiązujące zakazy czy ograniczenia w eksploatacji kominków wynikają z uchwał antysmogowych oraz programów ochrony powietrza. W poniższym zestawieniu nie są uwzględnione, występujące w wielu uchwałach antysmogowych, możliwości eksploatacji starszych kominków w przypadku wyposażenia ich w elektrofiltry zapewniające redukcję emisji pyłu do wartości określonych w Ekoprojekcie.
W całej Polsce obowiązuje zakaz palenia w kominkach w sezonie grzewczym w tzw. dni smogowe, czyli kiedy poziom zanieczyszczenia pyłem przekracza dopuszczalne 50 μg/m³ i o ile kominek nie jest jedynym źródłem ogrzewania danego lokalu.
Większość uchwał zawiera też zakaz spalania biomasy o wilgotności powyżej 20%. Oznacza to, że drewno kominkowe powinno być sezonowane co najmniej przez 2 lata.
Gdzie zakaz palenia w kominkach? Poszczególne województwa
Województwo Małopolskie
- Ograniczenie możliwości eksploatacji kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania w tzw. dni smogowe.
- Od 1 stycznia 2023 jest możliwa eksploatacja wyłączenie miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń spełniających wymogi Ekoprojektu lub mających sprawność min. 80%. Na obszarze Krakowa obowiązuje całkowity zakaz używania paliw stałych od 1.09.2019.
- Na obszarze gmin: Skawina, Krzeszowice, Oświęcim, Nowy Targ, Niepołomice, Rabka-Zdrój i Czarny Dunajec od 27.09.2021 obowiązuje wymóg spełniania limitów emisji pyłów CO, NOX i OGC, które Ekoprojekt wyznacza dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, przez piece zduńskie i piece akumulacyjne niezależnie od daty rozpoczęcia eksploatacji.
- od 1.01.2023 obowiązuje ograniczenie możliwości eksploatacji nowo instalowanych kominków tylko do tych z zamkniętą komorą spalania.
- od 1.01.2023 obowiązuje nakaz stosowania urządzenia do automatycznej kontroli przebiegu procesu spalania poprzez regulację dopływu powietrza w oparciu o pomiar temperatury spalin w nowo instalowanych miejscowych ogrzewaczach pomieszczeń.
Województwo podkarpackie
- Ograniczenie możliwości eksploatacji kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania w tzw. dni smogowe.
- Od 1 stycznia 2023 możliwa eksploatacja wyłączenie miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń spełniających wymogi Ekoprojektu. Nie dotyczy to miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, których eksploatacja rozpoczęła się po 7 maja 2018. Te urządzenia mogą być użytkowane bez ograniczeń.
Województwo śląskie
- Ograniczenie możliwości eksploatacji kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania w tzw. dni smogowe. Ograniczenie to nie ma jednak charakteru kategorycznego nakazu lub zakazu, ponieważ program ochrony powietrza dla województwa śląskiego posługuje się zwrotem: „Właściciele i zarządcy nieruchomości powinni czasowo zrezygnować z palenia w kominkach”.
- Od 1 stycznia 2023 jest możliwa eksploatacja wyłączenie miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń spełniających wymogi Ekoprojektu lub mających sprawność min. 80%.
Województwo świętokrzyskie
- Ograniczenie możliwości eksploatacji kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania w tzw. dni smogowe.
- Od 1 lipca 2026 obowiązuje zakaz użytkowania kominków w miejscach, gdzie istnieje możliwość przyłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej. Zakaz ten nie dotyczy instalacji spełniających wymogi Ekoprojektu – te mogą być użytkowane do czasu ustania ich żywotności. Jednocześnie nie ma zakazu instalacji nowych kominków spełniających wymogi Ekoprojektu po 1 lipca 2026 zatem kominki takie można po tym terminie instalować i użytkować do czasu ustania ich żywotności.
- Kominki, których eksploatacja rozpoczęła się przed 24 lipca 2020 mogą być użytkowane do 1 lipca 2026, chyba że będą osiągać sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80% – wtedy mogą być użytkowane bez ograniczeń z wyjątkiem miejsc, gdzie istnieje możliwość przyłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowe – wtedy mogą być użytkowane do 1 lipca 2026.
Opracowanie Marta Balcerowska
