Miliony budynków do remontu. Rząd przedstawił plan renowacji na najbliższe 25 lat.
Konsorcjum w składzie Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. oraz Fundacja Instytut Reform wspiera prace nad przygotowaniem Krajowego Planu Renowacji Budynków.
Plan jest dokumentem strategicznym, który przedstawi działania mające na celu zapewnienie renowacji krajowych zasobów budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, w celu osiągnięcia w Polsce do 2050 wysoce energooszczędnych, bezemisyjnych i zdekarbonizowanych zasobów budowlanych.
Wymóg opracowania Krajowego planu renowacji budynków wynika bezpośrednio z art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Plan stanowić będzie nie tylko implementację postanowień dyrektywy do polskiego porządku prawnego, ale przede wszystkim będzie wyznaczał optymalne kierunki renowacji budynków użytkowanych w Polsce.
Do 2050 roku Polska ma osiągnąć neutralność klimatyczną. Takie są założenie zawarte w projekcie Krajowego Planu Renowacji Budynków, w sprawie którego zakończono niedawno prekonsultacje. Projekt ma związek z wdrażaniem tzw. dyrektywy budynkowej.
Chodzi o dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków: Czym jest?
Projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków jest pierwszym z dokumentów, które nasz kraj musi przygotować w związku ze wspomnianym wdrażaniem tzw. dyrektywy budynkowej. Prace nad projektem nadzoruje Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT). Wspiera je natomiast konsorcjum, w skład którego wchodzi:
- Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.,
- Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A.,
- Fundacja Instytut Reform.
Jak można przeczytać na stronie internetowej MRiT: „Plan jest dokumentem strategicznym, który przedstawi działania mające na celu zapewnienie renowacji krajowych zasobów budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, w celu osiągnięcia w Polsce do 2050 r. wysoce energooszczędnych, bezemisyjnych i zdekarbonizowanych zasobów budowlanych”.
Określone zostało w nim tempo oraz harmonogram renowacji na najbliższe 25 lat. Plan ma za zadanie przede wszystkim wyznaczyć jak najlepsze kierunki renowacji budynków w naszym kraju. Jednocześnie ma przystosować postanowienia unijnej dyrektywy do polskich przepisów.
Z czego składa się projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków?
Projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków liczy 214 stron i składa się ze streszczenia oraz trzech części: przeglądowej, analityczno-prognostycznej i rekomendacyjnej. Jak wynika ze streszczenia zamieszczonego we wstępie, projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków zawiera opis:
- krajowych zasobów budowlanych,
- barier w realizacji planu,
- możliwości oszczędności energii,
- oczekiwanych efektów.
Od 23 grudnia 2024 roku do 13 stycznia 2025 roku trwały prekonsultacje projektu Krajowego Planu Renowacji Budynków. Miały one za zadanie zebranie komentarzy i uwag do niego. Uzyskane wyniki mają pomóc w trakcie dalszych prac merytorycznych nad projektem. MRiT podało, że właściwe konsultacje publiczne w tym temacie będą miały miejsce w późniejszym terminie.
Założenia Krajowego Planu Renowacji Budynków: Ile budynków zostanie wyremontowanych?
Plan określa, jakie budynki i do kiedy muszą zostać wyremontowane, aby w efekcie były bardziej energooszczędne. Przedstawia dwa scenariusze renowacji budynków – ambitny i operacyjny. Każdy z nich przedstawiony został z podziałem na lata 2020-2030, 2030-2040 i 2040-2050. Każdy też posiada wersje dla budynków jednorodzinnych, wielorodzinnych i użyteczności publicznej.
Scenariusz ambitny zakłada następującą liczbę budynków poddanych renowacji:
- budynki jednorodzinne: 778 634 do 2030 roku oraz 4 063 503 do 2050 roku;
- budynki wielorodzinne: 65 852 do 2030 roku oraz 374 222 do 2050 roku;
- budynki użyteczności publicznej: 77 976 do 2030 roku oraz 380 972 do 2050 roku.
Łącznie według scenariusza ambitnego do 2030 roku ma zostać wyremontowanych 922 462 budynków. Do 2050 roku liczba ta ma wzrosnąć do 4 818 697 budynków.
Natomiast według scenariusza operacyjnego liczby remontowanych budynków mają kształtować się następująco:
- budynki jednorodzinne: 930 064 do 2030 roku oraz 5 607 933 do 2050 roku;
- budynki wielorodzinne: 65 395 do 2030 roku oraz 421 404 do 2050 roku;
- budynki użyteczności publicznej: 75 774 do 2030 roku oraz 474 692 do 2050 roku.
Scenariusz operacyjny zakłada zatem, że do 2030 roku renowacji mają zostać poddane 1 071 233 budynki, natomiast do 2050 roku – 6 504 029 budynków.
Od 1 stycznia 2025 roku weszły w życie zmiany w uldze termomodernizacyjnej. Nie można już z niej skorzystać w przypadku niektórych wydatków. Jednocześnie pojawiła się możliwość odliczenia od podatku inwestycji, które do tej pory nie były objęte ulgą.
Krajowy Plan Renowacji Budynków: Na czym mają polegać modernizacje?
Scenariusz ambitny Krajowego Planu Renowacji Budynków zakłada, że w 2040 roku wyeliminowane zostaną indywidualne źródła ciepła, które spalają gaz i węgiel. Natomiast do 2050 roku standard budynku zeroemisyjnego mają osiągnąć wszystkie te budynki, w przypadku których jest to możliwe ze względów technicznych oraz uzasadnione ekonomicznie.
Zgodnie z tym scenariuszem, głębokiej termomodernizacji mają w pierwszej kolejności zostać poddane budynki o najgorszej charakterystyce efektywności energetycznej. W budynkach jednorodzinnych na szeroką skalę mają zostać zastosowane pompy ciepła zastępujące najpierw źródła gazowe i węglowe, a po 2040 roku również instalacje biomasowe. Natomiast w budynkach wielorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej nośnikiem ciepła ma pozostać ciepło systemowe, które jednak do 2050 roku ma zostać całkowicie zdekarbonizowane. Część z tych budynków ma zostać wyposażona w – oparty na pompach ciepła – indywidualny system grzewczy.
Scenariusz operacyjny Krajowego Planu Renowacji Budynków zakłada bardziej równomierną renowację budynków i nie skupia się na przeprowadzaniu jej w pierwszej kolejności tylko w odniesieniu do budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej. W przypadku budynków jednorodzinnych zasilanych węglem scenariusz ten zakłada do 2035 roku wymianę kotła węglowego na kocioł biomasowy lub gazowy. Natomiast w przypadku budynków wielorodzinnych i budynków użyteczności publicznej główne założenia tego scenariusza są takie same jak w przypadku scenariusza ambitnego.
Krajowy Plan Renowacji Budynków: Planowane korzyści
Autorzy projektu oszacowali, że w Polsce jest ponad 15,2 mln budynków o łącznej powierzchni użytkowej 2,53 mld mkw. Niemal 46 proc. wszystkich budynków stanowią budynki jednorodzinne. Tzw. dyrektywa budynkowa nie obejmie jedynie ok. 3 proc. budynków (ok. 435 tys.). Są to zabytki, budynki wojskowe, sakralne i rekreacji indywidualnej.
Krajowy Plan Renowacji Budynków ma – w założeniu twórców – przynieść wiele długofalowych korzyści, w tym głównie:
- redukcję zużycia energii,
- redukcję emisji gazów cieplarnianych,
- zwiększenie komfortu cieplnego w budynkach mieszkalnych,
- ograniczenie zjawiska ubóstwa energetycznego,
- stworzenie nowych miejsc pracy,
- osiągnięcie do 2050 roku neutralności klimatycznej naszego kraju.
Autor: Joanna Kamińska, Rzeczpospolita
